Ελαιόλαδο: Νέα εξέλιξη με την τιμή του – Έρχονται μέτρα

Σε φάση έντονων αντιθέσεων βρίσκεται η παγκόσμια αγορά ελαιολάδου. Παρά την εντυπωσιακή άνοδο των διεθνών εισαγωγών, οι τιμές παραγωγού στις κυριότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημειώνουν κατακόρυφη πτώση, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τη βιωσιμότητα χιλιάδων αγροτικών εκμεταλλεύσεων.

Η τελευταία έκθεση του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (IOC) σκιαγραφεί ένα τοπίο γεμάτο αντιφάσεις και νέες προκλήσεις για τον κλάδο. Ενώ η ζήτηση σε αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Αυστραλία αυξάνεται ραγδαία, οι παραγωγοί σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρές πιέσεις και οικονομική αβεβαιότητα.

Ρεκόρ στις εισαγωγές, με αιχμή την Αυστραλία και την Κίνα

Σύμφωνα με τα στοιχεία της IOC, κατά το πρώτο οκτάμηνο της εμπορικής περιόδου 2024/25, οι παγκόσμιες εισαγωγές ελαιολάδου αυξήθηκαν κατά 8,7%, φθάνοντας τους 483.330 τόνους. Η αύξηση αυτή συνδέεται με την ενίσχυση της ζήτησης για εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, λόγω της αναγνώρισης των διατροφικών του πλεονεκτημάτων αλλά και της σχετικής σταθερότητας των λιανικών τιμών.

Οι μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις σημειώθηκαν στις εξής αγορές:

• Αυστραλία: +82,2% (20.870 τόνοι)

• Κίνα: +72,2% (13.695 τόνοι)

• Καναδάς: +24,7% (36.178 τόνοι)

• ΗΠΑ: +16,8% (236.204 τόνοι)

Αντίθετα, κάμψη καταγράφηκε σε άλλες χώρες:

• Βραζιλία: -19,5% (38.120 τόνοι)

• Ιαπωνία: -8,7% (17.818 τόνοι)

• Λοιπές χώρες εκτός ΕΕ: -5,2% (120.445 τόνοι)

Η εικόνα αυτή καταδεικνύει ότι η ανάκαμψη είναι άνιση και εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες κάθε αγοράς.

Κατρακύλα τιμών στην Ισπανία και την Ελλάδα

Παρά την ενίσχυση της παγκόσμιας ζήτησης, οι τιμές παραγωγού σημειώνουν πτωτική πορεία, προκαλώντας ανησυχία στους κόλπους των ελαιοπαραγωγών. Στην Ισπανία – και συγκεκριμένα στην επαρχία Χαέν, που αποτελεί παγκόσμιο σημείο αναφοράς για την παραγωγή ελαιολάδου – η μέση τιμή στο τέλος Μαΐου διαμορφώθηκε στα 338,5 ευρώ ανά 100 κιλά, παρουσιάζοντας πτώση 57% σε σύγκριση με πέρυσι.

Αντίστοιχα, στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Χανιά, η μείωση άγγιξε το 51%, με τις τιμές να φθάνουν στα 360 ευρώ/100 κιλά. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η Ιταλία, όπου στο Μπάρι οι τιμές παρουσίασαν οριακή αύξηση 0,5%, διατηρούμενες σταθερά στα 970 ευρώ/100 κιλά.

Αυτή η αναντιστοιχία ανάμεσα στη ζήτηση και τις τιμές παραγωγού δημιουργεί έντονη ανησυχία, σε μια περίοδο που το κόστος παραγωγής αυξάνεται και η κλιματική αβεβαιότητα καθιστά τις καλλιέργειες ακόμη πιο ευάλωτες.

Πτώση και στις εισαγωγές επιτραπέζιων ελιών

Αντίθετα με το ελαιόλαδο, οι διεθνείς εισαγωγές επιτραπέζιων ελιών παρουσίασαν πτώση 16%, φθάνοντας τους 276.317 τόνους. Η μείωση επηρέασε σχεδόν όλους τους μεγάλους εξαγωγείς:

• Αίγυπτος: -37,6% (48.568 τόνοι)

• Αργεντινή: -19,2% (49.972 τόνοι)

• Μαρόκο: -8,8% (27.949 τόνοι)

• Ελλάδα: -5,7% (35.562 τόνοι)

Η Ισπανία αποτέλεσε τη μόνη εξαίρεση, σημειώνοντας μικρή άνοδο +1,6% (48.285 τόνοι), διατηρώντας την τρίτη θέση παγκοσμίως με μερίδιο αγοράς 17,5%.

Προκλήσεις και προοπτικές

Η νέα παραγωγική περίοδος προμηνύεται κρίσιμη για τον ελαιοκομικό κλάδο. Οι εμπλεκόμενοι φορείς καλούνται να λάβουν άμεσα μέτρα για τη σταθεροποίηση των τιμών παραγωγού, την προώθηση της προστιθέμενης αξίας του προϊόντος και τη διατήρηση της βιωσιμότητας του ελαιώνα.

Το στοίχημα για το 2025 είναι ξεκάθαρο: αν η αυξημένη ζήτηση στο εξωτερικό μπορεί να μεταφραστεί σε πραγματικά έσοδα για τον παραγωγό ή αν το χάσμα τιμών και κόστους θα οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση του κλάδου.