Έντεκα χρόνια μετά, μια γενιά μεταξύ εξωτερικού, instagram και ανεργίας

του Πολιτικού επιστήμονα,Ορέστη Χατζηγιαννάκη

Έντεκα χρόνια μετά και, ακόμα, είναι πολύ δύσκολο να ειπωθεί τί ήταν ο Δεκέμβρης του 2008 και ποια ήταν η επίδρασή του στην ελληνική κοινωνία.

Ήταν μία ακόμα κορυφαία στιγμή επιβεβαίωσης της άποψης που θέλει τα ΜΜΕ να επιχειρούν αδίστακτα την παραχάραξη του οπτικοακουστικού υλικού της δολοφονίας ενός 15χρονου, καθοδηγούμενα από καθεστωτική μεροληψία; Είναι το αίτιο να στολίζεται, όλα αυτά τα χρόνια, μετά το πρώτο δεκαήμερο η χριστουγεννιάτικη Αθήνα; Είναι κάτι που χρόνο με τον χρόνο χάνεται στη λήθη της ιστορίας ή είναι κάτι που έχει ποτίσει την κοινωνία μας;

Τον Δεκέμβριο του 2008 χιλιάδες νέες και νέοι, ανεξάρτητα από την ταξική τους προέλευση, βγήκαν αυθόρμητα στους δρόμους. Όπως έκλεισε η Λεωφόρος Κηφισίας από τα παιδιά των ιδιωτικών σχολείων τη Δευτέρα μετά τη δολοφονία του Αλ. Γρηγορόπουλου, έτσι έκλεισαν και άλλοι, πολλοί, μεγάλοι δρόμοι σε όλες τις γειτονιές και σε όλες τις πόλεις ανά την επικράτεια. Για τα περισσότερα παιδιά ήταν η πρώτη φορά που διαμαρτύρονταν για κάτι, η πρώτη φορά που καταλάμβαναν τους δρόμους για να φωνάξουν. Δίπλα τους, ο κόσμος των “μεγάλων”, γονείς και μη, τους χειροκροτούσαν.

Ένα διαταξικό κύμα οργής με συνθήματα και αιτήματα για κοινωνική δικαιοσύνη και ένα καλύτερο μέλλον ήταν γεγονός. Η νεολαία έβλεπε από μακριά την κοινωνική αποχαύνωση που επικρατούσε. Χαρακτηριστικό, όσο και προφητικό, ήταν το σύνθημα που γράφτηκε σε τοίχους του κέντρου της Αθήνας εκείνες τις μέρες: «Μerry crisis and happy new fear». Μια κρίση που ερχόταν για να θερίσει τα πάντα στο διάβα της και, κυρίως, να θερίσει τις ζωές των νέων.

Την Τρίτη 09/12 γίνεται η κηδεία του Αλέξη στο Παλαιό Φάληρο. Πίκρα, απόγνωση, θυμός και οργή. Μετά την κηδεία, αστυνομικός πυροβολεί στον αέρα για εκφοβισμό και μέσα στα στενά τα ΜΑΤ κυνηγάνε ανήλικα παιδιά. «Δολοφόνοι φύγετε από εδώ» ακούγονται φωνές από τα μπαλκόνια. Ανοίγουν τις πόρτες των σπιτιών για να μπουν οι νέες και οι νέοι που τους κυνηγάει η αστυνομία.

Ήταν η πρώτη φορά που ο κοινωνικός αυτοματισμός της εξουσίας δεν κατάφερε να λειτουργήσει ακόμα και σε έναν δήμο που παραδοσιακά θεωρείται “κάστρο” της συντηρητικής παράταξης.

Έντεκα χρόνια μετά, αυτό που λείπει δεν είναι τόσο μία ιστορική αναδρομή για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, πολλώ δε μάλλον για τα γεγονότα των έντεκα χρόνων που μεσολάβησαν μέχρι το σήμερα. Η ελληνική κοινωνία έκτοτε πέρασε πάρα πολλά, τα οποία όμως μπορούν να ειπωθούν σε λίγες και εμβληματικές λέξεις:

Δολοφονία Γρηγορόπουλου, Δεκέμβρης, βαθειά οικονομική κρίση, μνημόνιο, νεοναζιστές χρυσαυγίτες στη βουλή, μνημόνιο, δολοφονία Σ. Λουκμάν, μνημόνιο,  δολοφονία Π. Φύσσα, δημοψήφισμα, μνημόνιο.

Αντίθετα,αυτό που χρήζει λίγης σκέψης και ανάλυσης, είναι το να αναρωτηθεί κανείς πού βρίσκονται το 2019 όλα αυτά τα παιδιά που βγήκαν στους δρόμους εκείνες τις μέρες, πού είναι όλοι αυτοί οι γονείς που υποστήριζαν την αντίδραση των παιδιών τους.

Η γενιά της κρίσης, τα παιδιά των παιδιών της Μεταπολίτευσης, όπως εύστοχα είχε ονομάσει ο Νίκος Ξυδάκης, η γενιά της επισφάλειας και των 700 ευρώ του 2008, έγινε η γενιά των μνημονίων, του υποκατώτατου μισθού και του brain drain.

Η εγχώρια -άνεργη ή χαμιλόμισθη στη συντριπτική της πλειοψηφία- νεολαία ζει μεταξύ της διαχείρισης του λογαριασμού της στο Instagram και του λογαριασμού του σπιτιού των γονιών της στο Airbnb, προκειμένου να βγουν τα προς το ζην.

Η νεολαία της οικονομικής μετανάστευσης και του εξωτερικού, ακόμα και να ήθελε να επιστρέψει, βλέπει ότι η “αξιοκρατία” στη χώρα της καλά κρατεί. Γι΄αυτό, ίσως, περιμένουν να γυρίσουν όταν φτάσουν 80 χρονών, μήπως και διοριστούν “αξιοκρατικά” ως διοικητές νοσοκομείων.

Όσον αφορά τους γονείς, εκείνοι είτε βρίσκονται στις ουρές των supermarket συζητώντας για το skype και την επικοινωνία μέσω διαδικτύου με τα παιδιά τους, είτε προγραμματίζουν την παραλαβή των τέκνων τους από τα αεροδρόμια, ενόψει των εορτών.

Έντεκα χρόνια, λοιπόν, συμπληρώνονται φέτος από τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου. Εκείνη η γενιά, η γενιά του Αλέξη, που βγήκε στους δρόμους όλης της χώρας, βρίσκεται χαμένη μεταξύ εξωτερικού, instagram και ανεργίας. Έντεκα χρόνια άνθρωποι δολοφονημένοι από τυφλό μίσος, μια κοινωνία παρηκμασμένη και μια γενιά που πρόλαβε να αηδιάσει, αν όχι να απελπιστεί πολύ νωρίς.

Έντεκα χρόνια μετά, και τα αιτήματα του Δεκέμβρη του 2008 φαίνονται πιο επίκαιρα από ποτέ.

*Πολιτικός Επιστήμονας