Με κορδέλες και μεζούρες οι έλεγχοι στις παραλίες – Άφαντα τα περιβόητα drones

Ελέγχοντας 14 κτηματικές υπηρεσίες και 19 δήμους, η Αρχή περιγράφει ένα χάος στη διαχείριση των μισθώσεων παραλιών για ομπρελοκαθίσματα: ελάχιστες καταγγελίες ελέγχονται, δεν γίνονται ποτέ επανέλεγχοι, τα πρόστιμα αργούν έως και δύο χρόνια, παράνομα μπιτς μπαρ λειτουργούν παρότι σφραγίστηκαν. Οι δε φορείς του Δημοσίου δεν έχουν λάβει drones και άλλα πολυδιαφημισμένα τεχνολογικά μέσα, αλλά εξακολουθούν να κάνουν αυτοψίες… με την κορδέλα. Στα θετικά, η βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου και η ενθάρρυνση των καταγγελιών μέσω της εφαρμογής My Coast.

Οι αυτοψίες παραμένουν ο μοναδικός τρόπος ελέγχου των μισθώσεων και γίνονται μόνο τις καθημερινές, ενώ η εξέταση των καταγγελιών καθυστερεί.

Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά το 2024 και αποδομεί εντελώς την πολυδιαφημισμένη «αλλαγή σελίδας» στη διαχείριση των ακτών και στην αντιμετώπιση της παρανομίας. Ενώ αποτιμά θετικά τις νομοθετικές αλλαγές (ν. 5092/2024) και τη δημιουργία της εφαρμογής MyCoast, το Ελεγκτικό Συνέδριο μεταφέρει μια εικόνα πλήρους αδυναμίας του κρατικού μηχανισμού να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του. Μεταξύ άλλων επισημαίνει:

• Δεν διενεργούνται τακτικοί έλεγχοι στις παραλίες. «Θα έπρεπε να προγραμματίζεται ελάχιστος αριθμός ελέγχων κάθε μήνα του καλοκαιριού, αντιπροσωπευτική επιλογή των ελεγχόμενων παραλιών και επιχειρήσεων, ανάλογα με την επισκεψιμότητα της παραλίας, τυχόν προηγούμενη παραβατική συμπεριφορά, τυχόν καταγγελίες», αναφέρει η έκθεση.

• Η εφαρμογή My Coast αποδείχθηκε επιτυχημένη, καθώς μέσα στο 2024 δέχθηκε 41.737 καταγγελίες, οι περισσότερες για αυθαίρετη κατάληψη παραλίας (28.940) και παρακώλυση της ελεύθερης πρόσβασης στην ακτή (5.665). Από αυτές, ο έλεγχος ολοκληρώθηκε μόλις σε 12.517, δηλαδή λιγότερες από το ένα τρίτο. Σχεδόν οι μισές περιπτώσεις (18.852) δεν ελέγχθηκαν καν!

• Οι καταγγελίες δεν ελέγχονται σύντομα. «Το διάστημα που μεσολαβεί κυμαίνεται έως και ένα μήνα. Σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και στους τρεις μήνες», σημειώνεται στην έκθεση.

• Οι αυτοψίες παραμένουν ο μοναδικός τρόπος ελέγχου, καθώς drones, δορυφορικές εφαρμογές και λοιπά διαφημισμένα παραμένουν «στα χαρτιά». «Υπάλληλοι της κτηματικής υπηρεσίας ή του δήμου μεταβαίνουν στις παραλίες και προβαίνουν σε μετρήσεις του χώρου χωρίς ούτε καν σύγχρονα εργαλεία μετρήσεων (παρά μόνο με μέτρα και κορδέλες) και καταμέτρηση ομπρελών και ξαπλωστρών.

• Οι έλεγχοι γίνονται μόνο τις εργάσιμες ημέρες και εντός του ωραρίου των υπαλλήλων.

• Η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) φαίνεται να λειτουργεί… αυτόνομα. Οι παραλίες τις οποίες διαχειρίζεται δεν ελέγχονται από κτηματικές υπηρεσίες ή δήμους. «Επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια της ΕΤΑΔ να διενεργήσει τον έλεγχο και να γνωστοποιήσει στη συνέχεια το αποτέλεσμά του στην κτηματική υπηρεσία. Κατά τον έλεγχο εντοπίστηκε περίπτωση που, αν και η ΕΤΑΔ είχε ενημερωθεί από τις 26.5.2024 για την υποβολή καταγγελίας για κατάληψη έκτασης χωρίς την ύπαρξη μίσθωσης, δεν διενέργησε έλεγχο και μετά την πάροδο τριών μηνών, στις 22.8.24 γνωστοποίησε την καταγγελία στην κτηματική υπηρεσία. Η εν λόγω καταγγελία δεν ελέγχθηκε ούτε από την κτηματική υπηρεσία.

• Οι δήμοι δεν αναπτύσσουν ελεγκτικές πρωτοβουλίες, επικαλούμενοι έλλειψη προσωπικού, ενημέρωσης από τις κτηματικές υπηρεσίες. Το 2024 από τους 14 δήμους που εξετάστηκαν, ελέγχους είχαν πραγματοποιήσει οι 9 αλλά όχι συστηματικά.

• Ο μηχανισμός κυρώσεων δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, «είτε διότι δεν επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στον νόμο είτε διότι οι κυρώσεις επιβάλλονται καθυστερημένα, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να λειτουργούν κανονικά την καλοκαιρινή περίοδο».

• Αυστηρότερα μέτρα, όπως σφράγιση της επιχείρησης ή διακοπή λειτουργίας, δεν επιβάλλονται και όταν επιβάλλονται δεν εκτελούνται. Κατά τον έλεγχο τον Σεπτέμβριο του 2024 εντοπίστηκαν να λειτουργούν επιχειρήσεις των οποίων είχε διαταχθεί η σφράγιση.

• Διαπιστώθηκαν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στην εκτέλεση των πρωτοκόλλων κατεδάφισης και σχεδόν ολοκληρωτική αδυναμία για διενέργεια επανελέγχων σε επιχειρήσεις που έχουν υποπέσει σε παραβάσεις.

• Το «Μητρώο Συμβάσεων Παραχώρησης Απλής Χρήσης Αιγιαλιού και Παραλίας» δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Οι δήμοι έχουν μόνο φυσικό (όχι ηλεκτρονικό) αρχείο, το οποίο δεν ενημερώνεται από τις κτηματικές ούτε με τις συμβάσεις ούτε με τους ελέγχους.

Να σημειωθεί ότι οι κτηματικές υπηρεσίες Κυκλάδων, Χαλκιδικής και Δωδεκανήσων αρνήθηκαν να προσκομίσουν τα στοιχεία που τους ζητήθηκαν από τους ελεγκτές.