Συντάξεις: Ποιοι κινδυνεύουν με κατάργηση

Αν και στις κύριες συντάξεις έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος με ταχύτερες απονομές σε σύγκριση με το παρελθόν, οι επικουρικές εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως ο «φτωχός συγγενής» του ασφαλιστικού συστήματος — με αβέβαιες προοπτικές και καθυστερήσεις που προβληματίζουν.

Αυτό προκαλεί εύλογη ανησυχία όχι μόνο στους 1,3 εκατ. σημερινούς συνταξιούχους που περιμένουν την επικουρική τους, αλλά και στους 3,5 εκατ. ενεργούς ασφαλισμένους, οι οποίοι συνεχίζουν να καταβάλλουν εισφορές (6% επί των μεικτών αποδοχών – 3% οι ίδιοι, 3% ο εργοδότης) χωρίς να έχουν ξεκάθαρη εικόνα για το τι θα λάβουν στο μέλλον.

1. Αυτή την στιγμή έχουν αθροιστεί περισσότερες από 35.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης και δεν υπάρχει δυνατότητα διαπεραίωσης των φακέλων εάν δεν περάσουν 2 και 3 χρόνια. Εδικά όταν πρόκειται για διαδοχική ασφάλιση (σε περισσότερα του ενός ταμεία επικουρικής ασφάλισης).
2. Το 1,3 εκ. των συνταξιούχων επικουρικής δεν έχουν λάβει εδώ και τρία χρόνια καμία αναπροσαρμογή, καταγράφοντας απώλειες άνω του 13,5% (σ.σ. όσο οι αναπροσαρμογές στις κύριες συντάξεις την 3ετία 2023-25), με πληθωρισμό στο 17% και την ακρίβεια στα τρόφιμα-βασικά αγαθά άνω του 30%.
3. Το επικουρικό ΕΤΕΑΕΠ εδώ και πάνω από πέντε χρόνια «σπάει» κρατικά ομόλογα και ρευστοποιεί περιουσία προκειμένου να καταβάλει στις τρέχουσες υποχρεώσεις (έλλειμμα χρήσης σχεδόν 500 εκ. ευρώ σε ετήσια βάση).
4. Εδώ και τέσσερα χρόνια λειτουργεί το κεφαλαιοποιητικό επικουρικό ΤΕΚΑ και οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας τοποθετούνται υποχρεωτικά σε αυτό, με αποτέλεσμα κάθε χρόνια να χάνει το (δημόσιο) επικουρικό ΕΤΕΑΕΠ υγιείς πόρους χρηματοδότησης των ώριμων ασφαλιστικών δικαιωμάτων (διαγενεακό-αναδιανεμητικό σύστημα).

Μάλιστα, η Αναλογιστική Μελέτη για τη συγκρότηση του ΤΕΚΑ, η οποία εκπονήθηκε από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, εντοπίζει έλλειμμα έως 78 δισ. ευρώ μέχρι το 2070 στη λειτουργία του ΕΤΕΑΕΠ, ακριβώς λόγω απουσίας νέων ασφαλισμένων. Ένα κολοσσιαίο ποσό το οποίο, είναι προφανές, δεν μπορεί να καλύπτει συνεχώς ο προϋπολογισμός, όπως λαϊκιστικά γράφτηκε στον ιδρυτικό νόμο του ΤΕΚΑ. Έστω και εάν τα προηγούμενα χρόνια ενισχύθηκε με κάποια ποσά το ΕΤΕΑΕΠ επί τη βάσει των απωλειών σε νέους ασφαλισμένους.

Να σημειωθεί ότι οι δανειστές (τρόικα), οι οποίοι και συνέταξαν τον νόμο 3487/16, είχαν προβλέψει την κατάργηση της επικουρικής σύνταξης, η οποία –όταν καθιερώθηκε- είχε στόχο να προσεγγίζει σε αποδοχές το 20% της κύριας. Ωστόσο, αυτός ο σχεδιασμός απετράπη τότε, εν μέσω ισχυρών αντιδράσεων, και ο κ.Κατρούγκαλος δέχθηκε να παραμείνει σαν ανεξάρτητη παροχή, πλην όμως χωρίς νέους πόρους. Ένα θνησιγενές σχήμα δηλαδή…

Το 2020 το επικουρικό ΕΤΕΑΕΠ ενσωματώθηκε, ουσιαστικά, στον ΕΦΚΑ μέσω του σχήματος e-ΕΦΚΑ και στην συνέχεια, με την δημιουργία του ΤΕΚΑ, απώλεσε τους νέους αιμοδότες του (εισφορές των νεοεισερχομένων).

Πλέον οι καθυστερήσεις στην απονομή των συντάξεων είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου».

Το πράβλημα του επικουρικού είναι ότι τελειώνουν, ρευστοποιούμενα κάθε χρόνο, τα αποθεματικά του (περιουσία) και οι νέοι δεν ασφαλίζονται-εισφέρουν στο σύστημα. Με αποτέλεσμα το ΕΤΕΑΕΠ να μένει μόνο με συνταξιούχους, μη εκκαθαρισθείσες αιτήσεις συνταξιοδότησης και ασφαλισμένους με ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα εν αναμονή. Δηλαδή μόνο με υποχρεώσεις (δαπάνες) χωρίς πόρους (έσοδα).

Οπότε η ενσωμάτωση της, εκφυλισθείσας από τον πληθωρισμό, παροχής στην κύρια σύνταξη να μοιάζει σαν κάτι αναπόφευκτο.

Και θα παραμείνει ένα «κουτάκι» ανάμνησης μιας συνεχώς μειούμενης σύνταξης.