Άρθρο του υποψήφιου δήμαρχου Ερέτριας για τις βουλευτικές εκλογές

Του Ιωάννη Δημητρόπουλου*
Όσο πλησιάζουμε προς τις βουλευτικές εκλογές τόσο τα ερωτήματα του κόσμου σχετικά με την αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος θα πυκνώνουν. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να παρουσιάσει ορισμένα στοιχεία για αυτό το θέμα, ώστε ο καθένας μας να μπορεί μόνος του να δίνει απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο οι 300 έδρες κατανέμονται ως εξής: Oι 250 έδρες μοιράζονται με απλή αναλογική σ΄όλα τα κόμματα που έχουν ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 3% των έγκυρων ψηφοδελτίων του εκλογικού σώματος και οι 50 έδρες δίδονται στο 1o κόμμα χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Εάν υπάρχουν κόμματα που μένουν εκτός Βουλής, τότε οι έδρες που αντιστοιχούν στο ποσοστό τους, κατανέμονται αναλογικά σε όλα τα κόμματα που εισέρχονται στη Βουλή.
Ο αριθμός των βουλευτών του 1ου κόμματος εξαρτάται από το ποσοστό που θα λάβει το κόμμα αυτό καθώς και από το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Ως βάση για την αυτοδυναμία έχει τεθεί το ποσοστό 40,4%, δηλαδή, 40,4 . 250 /100= 101, στον αριθμό αυτό προσθέτουμε και 50 και προκύπτει πλειοψηφία 151 βουλευτών. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι το 1ο κόμμα με ποσοστό 40,4% θα λάβει τουλάχιστον 151 έδρες, ανεξαρτήτως του αριθμού των κομμάτων που θα εισέλθουν στη Βουλή και της διαφοράς του από το 2ο κόμμα . Ο αριθμός αυτός είναι ο ελάχιστος διότι θα αυξηθεί εάν μείνουν κόμματα εκτός Βουλής. Εάν, π.χ, το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων είναι αθροιστικά 5,6%, τότε οι έδρες του 1ου κόμματος θα είναι 40,4 . 250/94,4 = 106, 9 = 106 έδρες ( στρογγυλοποιείται πάντα προς τα κάτω και στην γ΄ κατανομή εάν περισσεύουν έδρες τις παίρνει αυτός με το μεγαλύτερο υπόλοιπο ), εάν προσθέσουμε και τις 50 έδρες , τότε λαμβάνει το ελάχιστον 156 έδρες.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ρυθμιστικός παράγων για να επιτευχθεί αυτοδυναμία και με ποσοστά μικρότερα του 40,4% είναι το επί τοις εκατό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων. Και επειδή τα παραδείγματα βοηθούν στην κατανόηση της θεωρίας παραθέτουμε επί τούτω τρία εξ αυτών.
Παράδειγμα 1ο. Έστω ότι το 1ο κόμμα παίρνει ποσοστό 36,8% θα έχει αυτοδυναμία; Εάν δεν υπάρχουν εκτός Βουλής κόμματα η απάντηση είναι όχι, διότι το ποσοστό του είναι μικρότερο από το 40,4% και μάλιστα υπολείπεται κατά 3,6% (40,4-36,8 = 3,6) και αυτό σημαίνει ότι του λείπουν 3,6:0,4 = 9 βουλευτές (διότι σύμφωνα με την κατανομή των 250 εδρών ισχύει ότι, η 1 έδρα αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,4 % των εγκύρων ψηφοδελτίων του εκλογικού σώματος). Συνεπώς, το 1ο κόμμα με 36,8% θα λάβει αυτοδυναμία εάν και μόνο εάν τα εκτός Βουλής κόμματα πάρουν ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο από το 9% των έγκυρων ψηφοδελτίων του εκλογικού σώματος (36,8.250/91 =101 ή 36,8.100/91=40,4%).
Aξιοσημείωτη Παρατήρηση. Με απλές αριθμητικές πράξεις αποδεικνύεται ότι οι επιπλέον έδρες, που απαιτούνται για να αποκτήσει αυτοδυναμία το 1ο κόμμα, συμπίπτουν αριθμητικά με το ελάχιστο ποσοστό το οποίο πρέπει να έχουν τα εκτός Βουλής κόμματα για να υπάρξει αυτοδυναμία. Συνεπώς, όταν το 1o κόμμα υπολείπεται κατά 0,4% ,δηλαδή χρειάζεται 1 έδρα, τότε για να υπάρξει αυτοδυναμία θα πρέπει το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων να είναι ίσο ή μεγαλύτερο του1%, αν υπολείπεται κατά 2% τότε τα εκτός Βουλής κόμματα πρέπει να έχουν ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 5%, διότι σε αυτή την περίπτωση απαιτούνται 5 έδρες (2:0,4 =5),κ.ο.κ.
Παράδειγμα 2ο. Έστω ότι το 1ο κόμμα έλαβε 37,5%, ποίο πρέπει να είναι το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων για να έχει αυτοδυναμία; Το κόμμα αυτό υπολείπεται κατά (40,4-37,5= 2,9) 2,9% που αντιστοιχεί σε 7,25 έδρες (2,9:0,4 = 7,25), δηλαδή, σύμφωνα με την προαναφερθείσα παρατήρηση το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων θα πρέπει να είναι ίσο ή μεγαλύτερο από 7,25% προκειμένου να υπάρξει αυτοδυναμία. Συνεπώς, το 1ο κόμμα με ποσοστό 37,5% και με 7,25% τα εκτός Βουλής κόμματα αποκτά αυτοδυναμία, διότι 37,5.250/92,75 = 101 έδρες.
Παράδειγμα 3ο. Έστω ότι στη Βουλή μπαίνουν 8 κόμματα, το 1ο κόμμα πήρε 36,2% και τα εκτός Βουλής κόμματα πήραν ποσοστό 11%, τότε το 1ο κόμμα θα λάβει 36,2 . 250/89 +50 =151 έδρες, και τις υπόλοιπες 149 έδρες θα τις μοιρασθούν τα άλλα 7 κόμματα.
Κλείνοντας, υπογραμμίζουμε για μια ακόμη φορά ότι το θέμα της αυτοδυναμίας είναι ένα αριθμητικό αποτέλεσμα που εξαρτάται από το ποσοστό του πρώτου κόμματος και εκείνου των εκτός Βουλής κομμάτων.

*Ο Ιωάννης Δημητρόπουλος είναι Αντιστράτηγος ε.α – Μαθηματικός και υποψήφιος Δήμαρχος Δήμου Ερέτριας.