Μεγάλη Πέμπτη: Σήμερον κρεμάται επί ξύλου

Μεγάλη Πέμπτη με τα 12 Ευαγγέλια.

Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη τη χώρα, σε κάθε Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η Μεγάλη Πέμπτη, η ιερή μέρα κατά την οποία εορτάζεται ο Μυστικός Δείπνος του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους, ο Ιερός Νιπτήρας, η υπερφυά προσευχή και η προδοσία αυτή.

Δυστυχώς εφέτος δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να ζήσουμε την μέγιστη αυτή πνευματική εμπειρία στις Εκκλησίες μας, αφού παραμένουν κλειστές, λόγω της πανδημίας του κοροναϊού.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια περιγράφουν την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά καθ’ όλη την ημέρα της Μεγάλης Πέμπτης. Τον Μυστικό Δείπνο, το δάκρυ και την ανθρώπινη αδυναμία στους κήπους της Γεσθημανής, την προδοσία του από τον Ιούδα, την σύλληψη, την δίκη, τα βασανιστήρια, την Σταύρωση.

Την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ η Εκκλησία θα μας συγκλονίσει παρουσιάζοντάς μας τη Σταύρωση του Θεανθρώπου.

Τα Δώδεκα Ευαγγέλια είναι η ονομασία κατά την παράδοση και προέρχεται από τα 12 Ευαγγελικά αποσπάσματα που αναγιγνώσκονται κατά την Μεγάλη Πέμπτη. Φυσικά τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης είναι τέσσερα, από τους τέσσερις Ευαγγελιστές της Εκκλησίας μας. Οι αναρτήσεις θα συνεχιστούν και την Μεγάλη Παρασκευή με τα Ευαγγελικά αποσπάσματα των Μεγάλων Ωρών και τον Επιτάφιο.

Το Θείο Δράμα κορυφώνεται και η υμνογραφία της ημέρας είναι σχετική με τα Πάθη του Χριστού, τη Σταύρωση και το θάνατό Του. Το βράδυ ψάλλεται στις εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια. Ανάμεσα στο 5ο και το 6ο Ευαγγέλιο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς. Στις περισσότερες εκκλησίες η περιφορά του Εσταυρωμένου γίνεται μετά το 11ο Ευαγγέλιο.

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,

ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.

Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,

ο των αγγέλων βασιλεύς.

Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται

ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.

Ράπισμα κατεδέξατο,

ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.

Ήλοις προσηλώθη,

ο Νυμφίος της Εκκλησίας.

Λόγχη εκεντήθη, ο Υιός της Παρθένου.

Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.

Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.

Τα 12 Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης συγκροτούνται κυρίως από περικοπές των Ευαγγελίων του Ιωάννη και του Ματθαίου.

Εν περιλήψει τα 12 Ευαγγέλια: Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του… «Αγαπάτε Αλλήλους».

Ο τελευταίος αποχαιρετισμός.

Προσευχή του Ιησού.

Προδοσία του από τον Ιούδα.

Σύλληψη του Ιησού και μεταφορά του «Από τον Άννα στον Καϊάφα».

Δίκη του Ιησού από τους Αρχιερείς.

Άρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»).

Ο Ιησούς ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο.

Προσπάθεια του Πιλάτου να απελευθερώσει τον Κύριο, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί.

«Βαραβάν ή Χριστόν;» Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του».

Ο Ιούδας μεταμελείται και επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στον «Κορβανά» (ταμείο του Ναού).

Απαγχονισμός Ιούδα.

Πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά και Σταύρωσή του με δύο ληστές.

Ο Ιησούς αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού.

Μεταμέλεια του ενός ληστή, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών.

Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει.

Ταφή του Ιησού και σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.

Έθιμα

Την ημέρα αυτή ξεκινούν οι προετοιμασίες στα ελληνικά σπίτια για τον εορτασμό της Ανάστασης.

Οι νοικοκυρές ζυμώνουν λαμπροκουλούρες, πλάθουν πασχαλιάτικα κουλουράκια και βάφουν κόκκινα αυγά.

Το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού.

Σε κάποια μέρη συνηθίζουν να τοποθετούν το πρώτο κόκκινο αυγό στο εικονοστάσιο του σπιτιού για να ξορκίσουν το κακό.