Με αφορμή την αλίευση ατόμου του είδους λαγοκέφαλος από ερασιτέχνη ψαρά στην παράκτια περιοχή του Λευκαντιού, ανακοινώνεται προς το ευρύ κοινό μια επείγουσα ενημερωτική παρέμβαση για την προστασία της δημόσιας υγείας και της θαλάσσιας οικολογίας.
Το είδος αυτό, αν και εντυπωσιακό σε εμφάνιση, είναι ιδιαίτερα τοξικό και επικίνδυνο, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Την είδηση και τη σημασία του περιστατικού σχολιάζει στο evima.gr ο Δημήτρης Πάφρας, υποψήφιος διδάκτορας Θαλάσσιας Βιολογίας & Αλιευτικής Δυναμικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο οποίος μας εξηγεί πως πρόκειται για ένα από τα πλέον ανησυχητικά παραδείγματα θαλάσσιων εισβολέων στα ελληνικά ύδατα.
«Το είδος αυτό δεν έχει φυσικούς εχθρούς στη Μεσόγειο, αναπαράγεται εύκολα, εξαπλώνεται γρήγορα και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τον άνθρωπο αν καταναλωθεί. Οι ψαράδες υφίστανται ζημιές στα εργαλεία τους, και η πίεση στη βιοποικιλότητα είναι έντονη. Δεν είναι απλά άλλο ένα “ξενικό” ψάρι – είναι ένα φαινόμενο με πολλαπλές επιπτώσεις», αναφέρει.
Τι είναι ο λαγοκέφαλος;
Ο λαγοκέφαλος (Lagocephalus spp.) είναι μέλος της οικογένειας των Tetraodontidae και εμφανίζεται πλέον σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Η ονομασία spp. (species pluralis) υποδηλώνει πως αναφερόμαστε σε μια ομάδα συγγενικών ειδών που παρουσιάζουν παρόμοια βιολογία, και όλα είναι τοξικά. Εισήλθαν στις θάλασσές μας μέσω του Λεσεψιανού φαινομένου – μεταναστευτικό κύμα ειδών από την Ερυθρά Θάλασσα, που ευνοείται από την κλιματική αλλαγή και τη θέρμανση των υδάτων.
Το είδος αυτό διαθέτει μια εξαιρετικά επικίνδυνη νευροτοξίνη: την τετροδοτοξίνη (TTX), η οποία παραμένει ενεργή ακόμα και μετά το μαγείρεμα. Η ουσία αυτή προσβάλλει το νευρικό σύστημα προκαλώντας:
• μούδιασμα,
• παράλυση,
• αδυναμία ομιλίας και κίνησης, με πλήρη συνείδηση,
• και σε σοβαρές περιπτώσεις, θάνατο εντός 24 ωρών.
Η κατανάλωσή του είναι αυστηρά απαγορευμένη. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αντίδοτο. Ο ενεργός άνθρακας μπορεί να χορηγηθεί ως άμεση αντίδραση, αλλά δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικός.
«Οι λαγοκέφαλοι είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά παραδείγματα θαλάσσιων εισβολέων που έχουμε σήμερα στις ελληνικές θάλασσες. Από τα περίπου 200 είδη παγκοσμίως, μόνο το 25% είναι τοξικά —κι όμως, στα νερά μας, τα 5-6 καταγεγραμμένα είδη είναι όλα τοξικά. Η τετροδοτοξίνη που φέρουν είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τον άνθρωπο, με δηλητηριάσεις που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε θάνατο. Δεν υπάρχει αντίδοτο. Η αλιεία και η οικολογική ισορροπία απειλούνται άμεσα. Η σωστή πληροφόρηση είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για την προστασία μας.»
Επικίνδυνος και έξω από το πιάτο
Δεν είναι μόνο η τοξικότητά του που τον καθιστά επικίνδυνο. Ο λαγοκέφαλος φέρει πολύ ισχυρά δόντια, που έχουν προκαλέσει τραυματισμούς σε λουόμενους και ψαράδες. Από μελέτη που διεξήχθη σε χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, καταγράφηκαν:
• 140 περιπτώσεις δηλητηρίασης από κατανάλωση λαγοκέφαλου
• 27 θάνατοι
• 28 επιθέσεις με δαγκώματα – μία εξ αυτών σε ελληνική ακτή
Στην Τουρκία, λουόμενος υπέστη δευτερογενή μόλυνση στο πόδι, μετά από δάγκωμα λαγοκέφαλο.
Οικολογική και οικονομική καταστροφή
Η παρουσία του είδους απειλεί τη βιοποικιλότητα: καταναλώνει ενδημικά και εμπορικά είδη όπως το χταπόδι και το μπαρμπούνι, αλλοιώνοντας τη σύνθεση των τοπικών θαλάσσιων κοινοτήτων. Παράλληλα, καταστρέφει παραγάδια, δίχτυα και εργαλεία, προκαλώντας οικονομική ζημιά στους παράκτιους αλιείς.
Ο Δημήτρης Πάφρας εξηγεί μέσω του evima.gr:
«Όταν ένα ξενικό είδος δεν έχει φυσικούς θηρευτές και εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα, το σύστημα χάνει την ισορροπία του. Είναι ανάγκη να υπάρξει κρατική στήριξη στους ψαράδες, καθώς πρόκειται για πρόβλημα που αφορά τόσο τη βιοποικιλότητα όσο και τη βιωσιμότητα του επαγγέλματος τους».
Ο Ευβοϊκός στην πρώτη γραμμή
Η εμφάνιση λαγοκέφαλου στον Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο είναι ένα ακόμη σαφές σημάδι ότι το φαινόμενο δεν αφορά πλέον μόνο το Νότιο Αιγαίο ή την Κρήτη, αλλά επεκτείνεται προς τον κεντρικό και βόρειο άξονα Η ενημέρωση είναι το πρώτο και πιο ισχυρό μέτρο πρόληψης. Ο λαγοκέφαλος μπορεί να φαίνεται εντυπωσιακός, αλλά είναι επικίνδυνος – και η ευθύνη για την ασφάλειά μας ξεκινά από τη γνώση.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις για την Εύβοια
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις για την Ελλάδα και τον Κόσμο στο evima.gr