Αλτσχάιμερ: Το «σημάδι» που προδίδει την νόσο ακόμη και 10 χρόνια πριν

Ελπιδοφόρα υπήρξαν το τελευταίο διάστημα τα δύο νέα φάρμακα για την νόσο Αλτσχάιμερ που μπορεί να καθυστερήσουν την εξέλιξη της νόσου, αν και τα οφέλη τους ακόμη συζητούνται.

Μάλιστα, στις περισσότερες κλινικές δοκιμές που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων, η θεραπεία ξεκινά μόνο μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων – κάτι που σημαίνει πως η βλάβη από τη νόσο έχει ήδη λάβει χώρα.

Θεωρείται ότι εάν η θεραπεία ξεκινήσει νωρίτερα – πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων – αυτό μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση της βλάβης.

Αλλά το πρόβλημα είναι τα κλινικά συμπτώματα που αναζητούν οι γιατροί για να διαγνώσουν έναν ασθενή με νόσο του Αλτσχάιμερ, εμφανίζονται μόνο αφού έχει λάβει χώρα ο νευροεκφυλισμός.

Όπως διαβάζουμε στο news4health, η πρόσφατη μελέτη των Caroline Graff, Καθηγήτριας Έρευνας Γενετικής Άνοιας και Charlotte Johansson, Διδάκτωρ-ερευνήτριας Νευροπαθολογίας του Alzheimer, στο Karolinska Institutet, υποστηρίζει τη χρήση διαφορετικών βιοδεικτών από αυτούς που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος για τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ.

«Βρήκαμε ότι αυτός ο βιοδείκτης, ο οποίος μπορεί να ανιχνευθεί στο αίμα ενός ατόμου, μπορεί να επιτρέψει την ανακάλυψη της νόσου έως και δέκα χρόνια πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων. Αυτό παρέχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση» είπαν, χαρακτηριστικά.

Τι έδειξε η μελέτη: Ο ρόλος της πρωτεΐνης αίματος GFAP

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας δεδομένα από σουηδικές οικογένειες που είχαν μια μορφή νόσου Αλτσχάιμερ που προκλήθηκε από γενετικές μεταλλάξεις.

Ενώ η αυτοσωματική επικρατούσα νόσος Αλτσχάιμερ (ADAD) έχει παρόμοια συμπτώματα με τη σποραδική νόσο Αλτσχάιμερ (η πιο κοινή μορφή Αλτσχάιμερ, η οποία είναι ένας συνδυασμός γενετικών παραγόντων, τρόπου ζωής και περιβαλλοντικών παραγόντων), τα συμπτώματα εμφανίζονται πολύ νωρίτερα – συνήθως στα 40 ή τα 50 χρόνια του ατόμου.

Εφόσον η μετάλλαξη είναι κληρονομική, εάν ένας γονέας έχει ADAD το παιδί του θα έχει 50% πιθανότητα να κληρονομήσει τη μετάλλαξη.

Αν και λιγότερο από το 1% όλων των ατόμων με νόσο του Αλτσχάιμερ έχουν αυτή τη μορφή, ερευνητικές μελέτες σε αυτές τις οικογένειες παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για το πώς εξελίσσεται γενικά η νόσος του Αλτσχάιμερ.

Η μελέτη των Graff & Johansson, εξέτασε 75 άτομα από τρεις διαφορετικές οικογένειες που είχαν όλοι ιστορικό ADAD.

Οι συμμετέχοντες παρείχαν συνολικά 164 δείγματα αίματος, όλα συλλέχθηκαν μεταξύ 1994 και 2018. Αναλύθηκαν τα επίπεδα για τέσσερις διαφορετικούς βιοδείκτες με βάση το αίμα με γνωστούς δεσμούς με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Πραγματοποιήθηκαν επίσης άλλες εξετάσεις για να αναζητηθούν σημεία της νόσου, όπως απεικόνιση μαγνητικής τομογραφίας και γνωστικές εξετάσεις.

Το βασικό εύρημα ήταν ότι τα επίπεδα μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης, που ονομάζεται GFAP, αυξήθηκαν πριν αναλυθούν στη μελέτη άλλοι γνωστοί βιοδείκτες που βασίζονται στο αίμα που σχετίζονται με την ασθένεια.

Αυτή η αύξηση είχε ήδη ξεκινήσει δέκα χρόνια πριν από τα πρώτα εμφανή σημάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ.

Η GFAP είναι μια πρωτεΐνη που απελευθερώνεται από τα αστροκύτταρα του εγκεφάλου – εξειδικευμένα κύτταρα που συμμετέχουν στο ανοσοποιητικό σύστημα του εγκεφάλου, μεταξύ άλλων λειτουργιών.

«Ενώ γνωρίζουμε ότι το GFAP εμπλέκεται στις διαδικασίες του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου, δεν γνωρίζουμε την ακριβή λειτουργία του» σημείωσαν οι ερευνήτριες.