Σεισμός στην Εύβοια: Γιατί πρέπει να κηρυχθούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης οι δύο δήμοι

Πώς και πότε μία περιοχή κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Σύμφωνα με την εγκύκλιο αρμόδιο όργανο για την έκδοση της απόφασης κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας στις περιπτώσεις περιφερειακών και τοπικών καταστροφών μεγάλης και μικρής έντασης, είναι ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας. Στην περίπτωση τοπικής καταστροφής μικρής έντασης μπορεί να εξουσιοδοτεί τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας για την έκδοση των σχετικών αποφάσεων.

Σε περιπτώσεις όπου η καταστροφή εκτείνεται σε περισσότερες από τρεις περιφέρειες της χώρας, o Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας εισηγείται στον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης το χαρακτηρισμό καταστροφής ως γενικής και την έκδοση της αντίστοιχης απόφασης για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας.
Σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών, για τη λήψη απόφασης κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας
απαιτείται σχετική εισήγηση του οικείου Περιφερειάρχη ή του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Η έκδοση αποφάσεων κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας από τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου για τοπικές καταστροφές μικρής έντασης, πραγματοποιείται σε κάθε περίπτωση μετά από σχετική εξουσιοδότηση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας.

Επίσης, διευκρινίζεται ότι «η κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας από φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές, αίρεται αυτοδικαίως με την πάροδο εξαμήνου, δύναται δε να ανανεώνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, ύστερα από βεβαίωση των κατά περίπτωση αρμόδιων Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας ότι εξακολουθούν να υφίστανται οι λόγοι κήρυξης, καθώς και με ειδική αιτιολογία για τους λόγους για τους οποίους οι επιπτώσεις από τις καταστροφές δεν έχουν ακόμη αντιμετωπισθεί».
Δηλαδή, μετά την πάροδο εξαμήνου η απόφαση κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας δύναται να παραταθεί μόνο με νέα απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται οι λόγοι για τους οποίους κρίνεται απαραίτητη η παράταση ισχύος της απόφασης κήρυξης.

Η παράταση ισχύος της απόφασης κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας συνδέεται κατά κανόνα με την ολοκλήρωση έργων και δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση των καταστροφών.

Σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών μικρής έντασης, στις οποίες οι αποφάσεις κήρυξης έχουν εκδοθεί μετά από σχετική εξουσιοδότηση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, η παράταση ισχύος τους γίνεται μόνο μετά από νέα σχετική εξουσιοδότηση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας προς το όργανο που έχει εκδώσει την αρχική απόφαση.
Συνεπώς, τυχόν αποφάσεις των αρμοδίων Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας για παράταση ισχύος κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας πέραν του εξαμήνου, χωρίς νέα εξουσιοδότηση από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, δεν είναι σύννομες δεδομένου ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις .

Επισημαίνεται ότι αιτήματα για παράταση ισχύος της κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, θα πρέπει να υποβάλλονται εγκαίρως στο Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, δηλαδή προ της ημερομηνίας της αυτοδίκαιης λήξης της απόφασης κήρυξης.

Νοείται ότι η υποβολή αιτημάτων παράτασης των αποφάσεων κήρυξης μετά την ημερομηνία της αυτοδίκαιης λήξης τους, δεν παρέχει την δυνατότητα έκδοσης απόφασης ή εξουσιοδότησης παράτασής τους από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, δεδομένου ότι η αιτούμενη πράξη παράτασης έχει απωλέσει το νόμιμο έρεισμά της.

Σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών, όπως έχει ήδη αναφερθεί, για τη λήψη απόφασης κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας από το Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας απαιτείται σχετική εισήγηση , από τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας (Περιφερειάρχης, Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης).

Στην εισήγηση προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας θα πρέπει:
1.    να προσδιορίζεται η μορφή της καταστροφής σύμφωνα με τις κατηγορίες του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ»
2.    να περιγράφονται με αναλυτικό τρόπο οι άμεσες συνέπειες της καταστροφής, καθώς και οι λόγοι για τους οποίους κρίνεται απαραίτητη η κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, με βάση το άρθρο 2 παρ. 4β του Ν.3013/2002.
3.    να προσδιορίζεται ο χώρος που εκδηλώθηκε το καταστροφικό φαινόμενο με βάση την διοικητική του υπαγωγή (π.χ. καταστροφές λόγω κατολισθήσεων στο οδικό δίκτυο της τοπικής κοινότητας, κλπ) και όχι με βάση το τοπωνύμιο ή την ονομασία οικισμού, κλπ.

Η απαίτηση αυτή κρίνεται αναγκαία, δεδομένου ότι οι κατά τόπους αρμόδιοι φορείς και υπηρεσίες που καλούνται να επιτελέσουν έργο, με βάση την απόφαση κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, έχουν κατά κανόνα κατανομή αρμοδιοτήτων με βάση τη διοικητική διαίρεση της χώρας και όχι με βάση τα τοπωνύμια. Δεδομένης της διοικητικής διαίρεσης της χώρας, το ελάχιστο διοικητικό διαμέρισμα το οποίο δύναται να κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας είναι η Τοπική ή Δημοτική Κοινότητα,.

Η ανωτέρω περιγραφή των συνεπειών και ο προσδιορισμός του χώρου που εκδηλώθηκε το καταστροφικό φαινόμενο με βάση τη διοικητική του υπαγωγή (πχ. τοπική κοινότητα, κλπ), απαιτεί τη συνεργασία για λόγους πληρότητας, των αρμοδίων κατά περίπτωση Δ/νσεων Πολιτικής Προστασίας των Περιφερειών ή των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων με τους κατά τόπους αρμόδιους φορείς πολιτικής προστασίας (Δήμοι, ΕΛ.ΑΣ, Π.Σ.,κλπ)

Συμπληρωματικά προς τα ανωτέρω, νοείται ότι στις περιπτώσεις που πλήττεται το σύνολο των Τοπικών και Δημοτικών Κοινοτήτων μιας Δημοτικής Ενότητας, στην εισήγηση αναφέρεται ολόκληρη η Δημοτική Ενότητα. Στις περιπτώσεις που πλήττεται το σύνολο των Δημοτικών Ενοτήτων ενός Δήμου, στην εισήγηση αναφέρεται ολόκληρος ο Δήμος. Στις περιπτώσεις που πλήττεται το σύνολο των Δήμων μιας Περιφερειακής Ενότητας αναφέρεται ολόκληρη η Περιφερειακή Ενότητα. Στις περιπτώσεις που τα διοικητικά όρια του Δήμου ταυτίζονται με τα διοικητικά όρια μιας Περιφερειακής Ενότητας, στην εισήγηση αναφέρεται ο Δήμος ή η Περιφερειακή Ενότητα.

Αιτήματα Δημάρχων για κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, περιοχών που πλήττονται από την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων και υπάγονται εντός των διοικητικών τους ορίων, θα πρέπει να απευθύνονται προς τον οικείο Περιφερειάρχη ή το Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, που προσδιορίζονται ως αρμόδια όργανα εισήγησης προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για τη λήψη της απόφασης κήρυξης μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών.

Η περιγραφή των συνεπειών και ο προσδιορισμός του χώρου που εκδηλώθηκε το καταστροφικό φαινόμενο με βάση τη διοικητική του υπαγωγή (πχ. τοπική κοινότητα, κλπ), απαιτεί τη συνεργασία, για λόγους πληρότητας, των αρμοδίων Γραφείων Πολιτικής Προστασίας και Τεχνικών Υπηρεσιών των Δήμων με τους λοιπούς κατά τόπους αρμόδιους φορείς πολιτικής προστασίας (ΕΛ.ΑΣ, Π.Σ., κλπ)

Ο οικείοι Περιφερειάρχες ή οι Συντονιστές των οικείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, που λαμβάνουν αιτήματα Δημάρχων για κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, οφείλουν να τα προωθούν με σχετική εισήγησή τους προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας.

Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, όπως έχει ήδη αναφερθεί, λαμβάνοντας υπόψη τις εισηγήσεις των αρμοδίων Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας, ή εκδίδει άμεσα την απόφαση κήρυξης ή σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών μικρής έντασης δύναται να εξουσιοδοτήσει άμεσα τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας για την έκδοσή
της.

Συμπληρωματικά προς τα ανωτέρω και έχοντας υπόψη ότι σε περιπτώσεις τοπικής καταστροφής μικρής έντασης, όπου
•    για την αντιμετώπισή  της οποίας απαιτείται σε επίπεδο  Περιφερειακής Ενότητας , κινητοποίηση δυναμικού και μέσων επιπλέον του διατιθέμενου υπό κανονικές συνθήκες,
•    το σύνολο σχεδόν των δράσεων και των έργων που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπισή της διαμοιράζονται μεταξύ των ΟΤΑ Α’ και Β’ Βαθμού,
θεωρούμε ότι τα αιτήματα των Δημάρχων για κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, περιοχών που πλήττονται από την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων και υπάγονται εντός των διοικητικών τους ορίων, θα πρέπει πρωτίστως να απευθύνονται προς τους οικείους Περιφερειάρχες, οι οποίοι έχουν στο διοικητικό επίπεδο της Περιφερειακής Ενότητας τον συντονισμό διάθεσης του απαραιτήτου δυναμικού και μέσων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση καταστροφών, δια του αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη ο οποίος ενεργεί σύμφωνα με τις οδηγίες και κατευθύνσεις που αυτός του παρέχει (αθρ.160 παρ.3ε’ του Ν.3852/2010).

Αιτήματα Δημάρχων που αφορούν την παράταση ισχύος αποφάσεων κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας περιοχών που υπάγονται εντός των διοικητικών τους ορίων θα πρέπει να απευθύνονται προς τον οικείο Περιφερειάρχη ή το Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, προ της ημερομηνίας της αυτοδίκαιης λήξης τους.
– οικείοι Περιφερειάρχες ή οι Συντονιστές των οικείων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, που λαμβάνουν αιτήματα Δημάρχων για παράταση κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, οφείλουν να τα προωθούν με σχετική εισήγησή τους προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας.
– Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας λαμβάνοντας υπόψη τις εισηγήσεις των αρμοδίων Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας, ή εκδίδει άμεσα την απόφαση παράτασης ισχύος της κήρυξης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας ή σε περιπτώσεις τοπικών καταστροφών μικρής έντασης δύναται να εξουσιοδοτήσει άμεσα τα αρμόδια Αποκεντρωμένα Όργανα Πολιτικής Προστασίας, εφόσον αυτά έχουν εκδώσει την αρχική απόφαση.

Κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι η κήρυξη μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ενεργοποίηση ειδικότερων νομοθετικών ρυθμίσεων σχετικών με την καταβολή αποζημιώσεων και δανείων σε πληγέντες (οριοθέτηση μιας περιοχής ως πυροπαθούς, πλημμυροπαθούς, σεισμοπαθούς, κλπ.).

Επίσης, διευκρινίζεται ότι σε περιπτώσεις εκτεταμένων ζημιών από σεισμούς, πλημμύρες, παγετούς και πυρκαγιές επιτρέπεται η πρόσληψη προσωπικού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου από τους Ο.Τ.Α για διάστημα έως οχτώ (8) μήνες από την επέλευση του γεγονότος χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης4.
Οι προτάσεις εισήγησης των Αποκεντρωμένων Οργάνων Πολιτικής Προστασίας για την κήρυξη περιοχών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, θα πρέπει να αποστέλλονται στο Γραφείο του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας στο FAX 210-3248122, ή εναλλακτικά στο FAX 210-3359912 του ΚΕΠΠ/ΕΣΚΕ προκειμένου να ενημερώνεται άμεσα.

Η εν συνεχεία διαδικασία έκδοσης σχετικής απόφασης με βάση την πρόταση εισήγησης, θα διενεργείται με ευθύνη της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΓΓΠΠ στα πλαίσια του θεσμικού της ρόλου (αρθ. 10 ΠΔ 151/2004) υπό τις οδηγίες και κατευθύνσεις του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας.