Πάσχα: Για ποιο λόγο τσουγκρίζουμε αυγά

Κάθε πασχαλινό τραπέζι που σέβεται τον εαυτό του έχει τα παραδοσιακά κόκκινα αυγά που βάφονται σε κάθε σπίτι την Μεγάλη Πέμπτη με όλους τους συγκεντρωμένους γύρω από το τραπέζι να επιλέγουν το δικό τους και να επιδίδονται στο γνωστό μας τσούγκρισμα.

Η διαδικασία αυτή όπως αναφέρει και το iEidiseis συνήθως γίνεται το βράδυ της Ανάστασης και ακολουθεί βεβαίως και το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα.

Το αυγό είναι γενικά κατ’ εξοχήν πασχαλινό σύμβολο και δε χρησιμοποιούνται μόνο για το τσούγκρισμα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το κυνήγι των σοκολατένιων αυγών (κυρίως στο εξωτερικό), καθώς και το δικό μας «έθιμο της Χάσκας», με το αυγό δεμένο πάνω στον πλάστη με τη βοήθεια ενός σχοινιού.

Πώς καθιερώθηκε το έθιμο

Το αυγό, ως σύμβολο της αναγέννησης, υιοθετήθηκε από τους πρώτους χριστιανούς για να δηλώσει την Ανάσταση του Ιησού. Την ίδια στιγμή, το βρασμένο αυγό συμβολίζει το σταυρικό θάνατο του Χριστού, ενώ το τσόφλιαποτελεί τον τάφο του.

Τσουγκρίζοντας, λοιπόν, τα αυγά την ημέρα της Ανάστασης, «σπάμε» το κάλυμμα του τάφου, για να υποδεχτούμε τον Ιησού, όπως ακριβώς το κλωσσόπουλο σπάει το κέλυφος του αυγού και βγαίνει στο φως της ζωής.

Ο λόγος που παραδοσιακά βάφουμε το αυγό κόκκινο, όπως αναφέρει το iEidiseis, είναι επειδή το κόκκινο χρώμα ήταν ταυτισμένο, ήδη από τα προχριστιανικά χρόνια, με την ανανέωση και την ανθοφορία της φύσης. Βεβαίως, με τη σταύρωση του Ιησού, το κόκκινο χρώμα ταυτίστηκε και με το κόκκινο χρώμα που είχε το αίμα του.

Αν και οι ρίζες του βαψίματος των αυγών δεν είναι γνωστές (ιστορικές αναφορές συναντάμε ήδη από τους αρχαίους πολιτισμούς σε Ελλάδα, Κίνα και Αίγυπτο), το τσούγκρισμα των αυγών γινόταν στην Ευρώπη τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα, σύμφωνα με την επικρατέστερη αντίληψη.

Μεγάλη σημασία το τσούγκρισμα των αυγών φαίνεται να είχε ήδη από τον 14ο αιώνα, καθώς υπάρχουν αναφορές για την τήρηση του εθίμου στο Ζάγκρεμπ, κατά τον εορτασμό του Πάσχα. Άλλη λαογραφική μελέτη αναφέρει το ίδιο έθιμο στην Πολωνία του 15ου αιώνα. Περίπου δύο αιώνες αργότερα, το έθιμο μεταφέρθηκε στη βόρεια Αμερική.

Μια άλλη, επικρατούσα άποψη θεωρεί πως το έθιμο του τσουγκρίσματος των αυγών έχει τις ρίζες του ήδη από τη βυζαντινή αυτοκρατορία και λέγεται πως καθιερώθηκε για πρώτη φορά στη βυζαντινή αυλή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο και τη μητέρα του Αγία Ελένη, σε μια επίσημη τελετή που γινόταν το πρωί της Κυριακής του Πάσχα. Οι παριστάμενοι τσούγκριζαν μεταξύ τους τα αυγά και ακολουθούσε το πασχαλινό τραπέζι.